To pytanie, które słyszę często: „Czym jest Ajurweda?” Prosta odpowiedź jest taka, że tradycyjna nauka medycyny ajurwedyjskiej jest zaprojektowana dla przywrócenia ciału jego równowagi, aby mogło uzdrawiać się samo; lecz oprócz tego, medycyna ajurwedyjska to znacznie więcej. Ajurweda to nauka wedyjska, posiadająca, podobnie jak joga, tylko jeden cel: obnażyć złudzenia i pragnienia umysłu, by stać się wolnym.

Co to zatem znaczy? Czym jest Ajurweda? Co powiecie na nieskrępowane uczucie miłości do partnera, mamy, taty lub dziecka, bez ograniczania się nawet o jotę? Co powiecie na wolny wybór tego, w co się ubierzecie i zachowywanie się w tak, jak tego chcecie? Bez oglądania się na to, co mogą pomyśleć inni ludzie? A co powiecie na brak uzależnienia od słodyczy, chipsów, kawy, czekolady, pieniędzy i zakupów?

Ajurweda to nauka, która dąży do uwolnienia was od tego wszystkiego; wydobywa prawdziwą, delikatną, wrażliwą „prawdę o was” na zewnątrz, abyście mogli być w pełni zadowoleni po prostu będąc sobą!

Ta wolność jest esencją tego, co Ajurweda ma do zaoferowania. Poznajmy więc tę niezwykłą wiedzę i odkryjmy na nowo, czym naprawdę jest Ajurweda!

To wszystko wina umysłu!

W Ajurwedzie, umysł jest uważany za źródło wszelkich chorób. Umysł tworzy schematy obronne i systemy poglądów, które zaczynają się we wczesnym dzieciństwie i kształtują waszą osobowość dzisiaj.

W wieku niemowlęcym, umysł jest słabo rozwinięty, a zatem czystość promieniuje z tych niesamowitych dzieciaków. Być może właśnie dlatego tak przyciąga naszą uwagę każde drogocenne gu-gu i ga-ga! Lecz kiedy dorastamy i nasze uczucia zostaną zranione na placu zabaw; lub kombinujemy, jak zdobyć aprobatę mamy i taty, albo odkrywamy euforię płynącą z jedzenia lodów, każde dziecko buduje nową, bezpieczniejszą wersję swojej osobowości, opartą na tych wyjątkowych doznaniach.

Te dziecięce cechy osobowościowe często przenoszą się w dorosłość. Choć służyły wam dobrze w dzieciństwie, w dorosłości zwykle się nie sprawdzają. Te emocjonalne mechanizmy obronne są przeważnie tworzone dla zagwarantowania bezpieczeństwa u dziecka, z dala od emocjonalnej krzywdy. Ale u dorosłego, wywierają istotny stres na organizm. Dziecięce zmartwienia tym, co ludzie o was pomyślą: czy jestem dość ładny? Dość wysoki? Wystarczająco mądry? Dość wysportowany? Czy oni mnie lubią? – wszystkie one są odbierane przez ciało jako stres.

Konkretnie, badania mówią nam, że te emocjonalne obciążenia są przetwarzane przez jelita, w pierwszej kolejności psując proces trawienny. Zapewne najlepszą ilustracją tego są tak obecnie modne diety bezglutenowe i bezlaktozowe. To nic więcej niż unikanie tak zwanych „szkodliwych” produktów, które są zaledwie ciut trudniejsze do strawienia.

Stres szkodzi ciału

Za sprawą rozstroju trawiennego wywołanego przez stres, chorobowa reakcja stresowa dotyka każdej komórki organizmu. Zależnie od waszych predyspozycji genetycznych (co Ajurweda nazywa waszym typem ciała lub doszą), wasze ciało będzie uszkadzane na swój unikalny sposób wskutek niedostatecznej zdolności radzenia sobie ze stresem.

Ponadto, choć te reakcje obronne na stres lub traumę powstają w umyśle, ostatecznie odkładają się w komórkach tłuszczowych w postaci molekuł emocji. Przez oczyszczenie ciała, te molekuły są uwalniane, tworząc grunt pod głęboką, mentalną, emocjonalną oraz duchową przemianę.

Zatem, czym jest Ajurweda?

Ajurweda to system medycyny, przeznaczony do pozbycia się nierównowagi fizycznej ciała. Zapewnia jednocześnie jasność umysłową, niezbędną dla zmiany nieproduktywnych sposobów myślenia.

Ajurweda a profilaktyka

W medycynie ajurwedyjskiej, optymalne zdrowie, a nawet rozwój duchowy, zaczyna się od profilaktyki. Opiera się ona na zrównoważonym stylu życia, pozostającym w harmonii z cyklami natury.

Dla przykładu: ptaki odlatują na południe zimą. Od tego zależy ich przetrwanie. Jesienią, liście stają się czerwone i spadają z drzew. To prawa natury.

Staramy się izolować siebie od uczestnictwa w zmianach, które mają miejsce z jednej pory roku na kolejną. Nie zdajemy sobie sprawy, że od nich zależy nasze przetrwanie, tak jak u ptaków. Samo założenie swetra i jedzenie tego samego pożywienia 365 dni w roku nie współgra z oryginalną naturą człowieka. 

Zasypianie i wstawanie wraz ze słońcem, jedzenie sezonowych produktów z waszego regionu oraz planowanie swojej aktywności wokół naturalnego rytmu dnia – to proste i skuteczne metody, aby pozostać w harmonii z naturą.

Ajurwedyjskie typy ciała

W ajurwedyjskiej medycynie indywidualna natura człowieka znajduje odbicie w jego typie ciała, zwanym dosza. Dosze odzwierciedlają trzy główne żywioły przyrody, zwane vata (powietrze), pitta (ogień) i kapha (ziemia-woda).

Każdy człowiek stanowi wyjątkową kombinację tych trzech doszy, z różnym rozkładem proporcji w swoim ciele. Te trzy ajurwedyjskie reguły łączą się w dziesięć unikatowych typów umysłowo-cielesnych.

W oparciu o nasz ajurwedyjski typ ciała, to co jemy, jak ćwiczymy, kiedy śpimy, a nawet gdzie wolimy mieszkać, każdy z nas posiada swój własny kod.

Gdy już poznacie swój typ ciała, Ajurweda zapewni wam zasady postępowania, by zestroić waszą wewnętrzną naturę z większymi cyklami przyrody, takimi jak rytm dnia i pory roku.

Według Ajurwedy, sezonowy i dzienny porządek składa się z właściwej diety i zrównoważonego stylu życia, zgodnie z naszym typem. Ajurweda zapewnia szczegółowe rekomendacje dla wyregulowania trawienia, przywrócenia balansu i właściwych funkcji, oraz poprawnego odtrucia.

• Vata to reguła zimy. Generalnie, osoby typu vata są na ogół chude, hipermetaboliczne, myślą i poruszają się szybko. Mają przeważnie suchą skórę i zimne dłonie oraz stopy. Nie lubią zimnej pogody, ponieważ mają już wiele z tych zimowych cech vata zakorzenionych w swej naturze.
• Pitta to reguła lata. Całkiem jak lato, osoby typu Pitta są ogniste, gwałtowne i ambitne, o średniej budowie ciała. Preferują chłodną pogodę. Wytrącone z równowagi, mogą reagować bólami serca, wysypkami, stanami zapalnymi lub wypaleniem.
• Kapha to reguła wiosny. Osoby typu Kapha są rozluźnione, a ich metabolizm jest powolny. Mają tendencję do przybierania na wadze, występowania alergii i przekrwienia. Mają więcej wiosennych cech, w ten sam sposób, co typy vata i pitta łączą się z cechami zimowymi i letnimi.

Poznanie swojego typu ciała (vata, pitta bądź kapha) jest niczym posiadanie mapy, kierującej odpowiednią drogą do tego, by stać się najlepszym sobą, tak, by całkowicie korzystać ze swojego potencjału i doświadczać więcej radości.

Dieta ajurwedyjska – Jedz, aby żyć

Co jeść?

Uczyniliśmy odżywianie się czymś bardzo skomplikowanym – istnieje więcej nowoczesnych teorii na temat jedzenia, niż jest dni w miesiącu. Zwierzęta zdają się bilansować swoje potrzeby pokarmowe całkiem dobrze bez specjalistycznej wiedzy o tłuszczach, białkach i węglowodanach. My zaś bezustannie liczymy kalorie i gramy tłuszczu, tylko po to, by zaraz dowiedzieć się o najnowszych badaniach, zmieniających zasady jedzenia po raz kolejny.

Zasady Ajurwedy pozostają stałe: gdy zmienia się pora roku, i zbierane są różne uprawy, my odpowiednio zmieniamy spożywane produkty.

Na przykład, zimą wiewiórki jedzą orzechy, będące dobrym źródłem białka i tłuszczu. To doskonały środek do zmierzenia się z zimną i suchą pogodą zimowych miesięcy (pora vata). Zboża, zbierane jesienią i przygotowywane zimą, są również świetnym zimowym pożywieniem.  Zapewniają ciepłą, ciężką bazę odżywczą, pomagając nam dostosować się do mroźnej zimy.

Wiosną, po okresie jedzenia ciężkich orzechów i zbóż przez długą, znieruchomiałą zimę, przyroda znów dostarcza nam idealnego pożywienia. Lekkie, zielone warzywa i owoce są pierwszymi zbiorami wiosny (pora kapha) i stanowią naturalne antidotum na porę alergii.

Wraz z cieplejszymi dniami lipca i sierpnia, przyroda daje nam chłodzące owoce i warzywa, równoważące letni skwar (pora pitta). 

Jak jeść 

Ajurweda zakłada, że cykle przyrody dostarczą nam to, czego potrzebujemy, o każdej porze. Cykle te zapewniają również wskazówki dla wyznaczenia rytmu życia, który będzie dla nas przyjemny. Niestety, społeczeństwo wymaga od nas pośpiechu, przepychania się siłą przez życie, wychodzenia na prowadzenie.

Największym społecznym zaburzeniem praw natury jest cykl posiłków. Często spieszymy się podczas jedzenia, lub wręcz z niego rezygnujemy, a nawet jedną trzecią posiłków spożywamy w samochodzie.

Pędzenie na złamanie karku przez dzień, wrzucanie lunchu na szybko, a po powrocie do domu zjedzenie głównego posiłku o godzinie 19:00, gdy proces trawienny jest najsłabszy, to działanie całkiem wbrew mocom matki natury.

Ajurweda zaleca, aby wszystkie posiłki spożywać powoli i w spokoju, a główny posiłek dnia powinien odbywać się w południe.

• Staraj się zjadać trzy posiłki dziennie, bez przekąsek pomiędzy nimi
• Jedz śniadanie dość pożywne, aby doczekać do lunchu, a lunch wystarczający, aby doczekać do obiadu. Jedz lekki obiad, ale wystarczający, aby doczekać do śniadania bez uczucia głodu.
• Wypijaj szklankę wody 15-20 minut przed każdym posiłkiem
• Popijaj posiłki wodą
• Unikaj picia zimnych napojów do posiłków
• Jedz, póki nie będziesz zaspokojony, pełny mniej więcej w trzech czwartych
• Jedz w poczuciu odprężenia, bez rozpraszających bodźców (telewizji, pracy, komputera etc.)
• Odpoczywaj przez 15-20 minut po posiłkach

Zgodnie z Ajurwedą, życie w harmonii z cyklami przyrody jest niezbędne, aby ciało cieszyło się samoświadomością potrzebną do samouzdrawiania, a później osiągnęło jasność potrzebną do przejścia głębokiej, życiowej przemiany emocjonalnej.

Gimnastyka ajurwedyjska 

Według Ajurwedy, gimnastyka nie służy jedynie utracie wagi, wygrywaniu zawodów i utrzymywaniu zdrowia. Gimnastyka dostarcza nam obciążenia fizycznego, które może być wykorzystane do nauczenia się, jak radzić sobie z innym rodzajami obciążeń (mentalnymi, emocjonalnymi i społecznymi) z poczuciem wewnętrznego opanowania.

Dzięki badaniom zawartym w mojej książce, „Ciało, Umysł i Sport” („Body Mind and Sport”), wcieliłem szczególną technikę oddychania nosowego, którą nazywam Oddechem Dartha Vadera, w podstawowy cykl treningowy. Oddech Dartha Vadera (Ujjayi Pranayama, jak nazywany jest w Jodze i Ajurwedzie) przynosi głębokie poczucie spokoju. Współgra z ruchami i intensywnością ćwiczeń, czyniąc z nich raczej przyjemne doznanie, niż trening.

Gwiazda tenisa, Billie Jean King, powiedziała mi po opanowaniu nosowego oddychania, że nie cieszyła się tak ćwiczeniami odkąd była dzieckiem. Stosowałem tę technikę ze sportowcami światowej klasy, jak Martina Navratilova; ze starszymi ludźmi, pragnącymi bezpiecznych i przyjemnych ćwiczeń; oraz jako terapię dla osób z trudnościami w radzeniu sobie ze stresem. 

Samo oddychanie przez nos podczas szybkiego, dwudziestominutowego spaceru może nauczyć was radzić sobie ze stresującymi sytuacjami. Oto wskazówka: gdy spacerujesz szybko, jeśli musisz oddychać przez usta, to oznacza, że tempo marszu jest zbyt wysokie!

Ponieważ 80% wszystkich chorób jest powiązanych ze stresem, nauczenie się, jak łączyć doznanie spokoju z dynamiczną aktywnością jest nieodłączną częścią Ajurwedy. Umiejętność dokładnej oceny jaka dawka ćwiczeń jest dla was dobra, a jaka szkodliwa, przynosi liczne korzyści zdrowotne, w tym naturalne odczucie spokoju, którego potrzebujemy dla samouzdrawiania i rozwoju.

Ajurwedyjskie Uzdrawianie

Czym jest Ajurweda? Cóż, Ajurweda wierzy, że uzdrawianie zaczyna się od wnętrza.

Idea podawania ziół, aby zwalczyć bezsenność, lub środka przeczyszczającego, by ulżyć w zaparciu, jest przeciwieństwem filozofii ajurwedyjskiej.

Zachowanie  pełnej równowagi, harmonii z przyrodą i własnym typem, wyciszenie umysłu technikami takimi jak joga, oddychanie i medytacja, w połączeniu z właściwą dietą, gimnastyką oraz wsparciem ziołami w razie potrzeby, ustala grunt pod utrzymanie optymalnego zdrowia i emocjonalnego rozwoju.

Ajurweda przypisuje 80% wszystkich schorzeń zaburzeniom układu trawiennego, a zatem dużo uwagi poświęca jego pielęgnacji.

Według Ajurwedy, układ trawienny jest również naszym układem detoksykacyjnym. Tym samym, gdy jego praca się załamuje, to samo dzieje się z naszą zdolnością odtruwania się.

Pięć tysięcy lat temu, w nietoksycznym świecie, eksperci Ajurwedy uważali za ważne nawet wówczas, aby stworzyć jeden z najbardziej wyrafinowanych programów detoksykacyjnych na świecie, nazywany Panchakarma. Dziś, gdy stres zaburzający trawienie wraz z toksycznością środowiska są na rekordowo wysokim poziomie, przywrócenie procesu trawiennego i regularne odtruwanie są istotniejsze, niż kiedykolwiek wcześniej.

Esencja Ajurwedy – czym jest Ajurweda, naprawdę…

Jest rzeczą całkiem wyjątkową, w tych czasach i wieku, znaleźć system medycyny, który ma ponad 5000 lat, wciąż pozostając jednym z największych na naszej planecie. Medycyna ajurwedyjska, choć w Ameryce jest wciąż w wieku niemowlęcym, ma przeszło 300,000 hinduskich lekarzy w All India Ayurvedic Congress (Wszechindyjski Kongres Ajurwedyjski), co czyni z niego największą organizację medyczną świata.

Być może powodem niezrównanej długowieczności Ajurwedy jest jej oparcie na prawdzie.

Zapamiętajcie, Ajurweda to nauka wedyjska, celująca w odkrycie prawdy o waszym życiu. Dosłownie, veda oznacza prawdę, zaś ayus oznacza życie.

Choć Ajurweda jest szeroko odbierana jako system medycyny dla ciała, to wszystkie wedyjskie nauki – w tym joga – skupiają się na głębszej prawdzie. Te nauki są zaprojektowane dla zapewnienia równowagi, harmonii i wyciszenia mentalnego, fizycznego oraz emocjonalnego. Uzbrajają nas w narzędzia do działania na bazie prawdy o nas, zamiast mechanizmów obronnych wyświetlanych nieustannie przez nasze umysły.

Ajurweda wierzy, że umysł utrzymuje nas w przekonaniu, że musimy stale działać, robić show, aby być akceptowanym i aprobowanym. Pomyślcie tylko, ile energii i wysiłku wkłada się w zamartwianie tym, co inni o nas pomyślą. To bezustanne zamartwianie i niepotrzebne przemyślenia bombardują wasze jelita, a w konsekwencji, wasze ciała. Zatem, czym jest Ajurweda? Ajurweda to nauka, która stara się uwolnić was od tego wszystkiego, i wydobyć prawdziwą, delikatną, wrażliwą „prawdę o was” na zewnątrz. Po to, abyście mogli być w pełni zadowoleni po prostu będąc sobą!

Czym Ajurweda jest dla Was?

Autor: John Douillard