Czy miłość uzdrawia?
Jedną ze szczególnych właściwości hormonu długowieczności – oksytocyny – jest fakt, że nigdy się nie kończy, nawet gdy się starzejemy. W przeciwieństwie do dopaminy – naszego hormonu nagrody, który łatwo się wyczerpuje – zasoby oksytocyny są nieskończone dopóki wiemy, jak z nich korzystać. (1, 2)
Oksytocyna jest uwalniana nie wtedy, gdy dostajemy, a kiedy dajemy, kochamy, dotykamy i troszczymy się o innych bardziej niż o siebie. Jest wytwarzana kiedy układ nerwowy czuje się bezpieczny, nie oczekując nadchodzącej nagrody. Ajurweda nazywa te wartości satwicznym sposobem życia – spokojnym, łagodnym, szczodrym i zaangażowanym w dobrobyt innych. Obecnie nauka mówi nam, że dając z siebie, wytwarzamy oksytocynę, co jest lepsze dla nas, niż dla odbiorcy. (1, 2)
Nowe badanie opublikowane w Psychological Science wskazuje, że ludzie entuzjastyczni i radośni, co medycyna zachodu nazywa pozytywnym nastawieniem, a Ajurweda satwicznym sposobem życia, wykazują obniżone ryzyko utraty pamięci na stare lata. (3) Wyniki badań pokazują, że zdolność zapamiętywania słabnie z wiekiem, ale osoby o bardziej pozytywnym nastawieniu doświadczają mniej raptownego pogorszenia pamięci na przestrzeni prawie dekady. (3)
W innym badaniu, przeprowadzonym przez Tokyo University of Science, naukowcy potwierdzili, że produkcja oksytocyny jest powiązana z wyrażaniem miłości i dobrego samopoczucia, oraz że ten hormon bierze udział w procesie uczenia się i zapamiętywania. (4) Wykazano, że wprowadzenie oksytocyny do mózgu osłabionego obecnością blaszek amyloidowych może cofnąć zaburzenia pamięci wywołane nagromadzeniem amyloidów. (4)
Wytwarzanie oksytocyny ma związek z lepszym działaniem pamięci i odwróceniem jej zaburzeń spowodowanych wiekiem. Liczne badania mówią nam, jak produkować więcej oksytocyny. Musimy nauczyć się dawać i bardziej troszczyć się o siebie nawzajem. Dotyk, obejmowanie, miłość i pielęgnowanie więzi stanowią mapę do dłuższego, zdrowszego życia. (1, 2, 3, 4, 5)
Pozwól miłości leczyć
Jak się okazuje, produkcja oksytocyny w organizmie wzrasta podczas porodu, w okresie laktacji, podczas zajmowania się małymi dziećmi, przy wykazywaniu zachowań społecznych oraz spędzaniu czasu z potomstwem lub bliskimi.
Wpływ oksytocyny
- Obniża kortyzol uwolniony w reakcji na stres.
- Łagodzi reakcje ciała migdałowatego (centrum emocji) następujące w obliczu przerażających doświadczeń wizualnych.
- Poprawia zachowania przy zarządzaniu pieniędzmi.
- Usprawnia umiejętność interpretowania stanów umysłowych.
- Wydłuża czas patrzenia w oczy naszym rozmówcom.
- U zdrowych osób oksytocyna podawana donosowo poprawia rozpoznawanie emocji oraz podwyższa poziom zaufania w relacjach.
- Poziom oksytocyny w moczu zmniejsza się u dzieci oddanych do sierocińca tuż po porodzie.
- Poziom oksytocyny w płynie mózgowo-rdzeniowym obniża się u dorosłych kobiet, które w dzieciństwie padły ofiarą znęcania się.
- U mężczyzn doświadczających w dzieciństwie rozbicia rodziny występuje reakcja obronna kortyzolu na zewnętrzne podawanie oksytocyny.
- U mężczyzn z problemami z budowaniem więzi, oksytocyna usprawnia poczucie bliskości i przywiązania.
Stres w dzieciństwie a oksytocyna
Jak widać, oksytocyna – hormon zaufania, dotyku, miłości i długowieczności – ma wiele wspólnego z naszymi doświadczeniami z dzieciństwa. Według Ajurwedy, dziecko nie może postąpić źle w pierwszych dwóch latach swojego życia. Potem, gdy układ nerwowy jest już przekonany, że świat jest bezpiecznym miejscem, wprowadzane są zasady i dyscyplina. Wygląda na to, że im bardziej satwiczne dzieciństwo, tym łatwiej jest prowadzić satwiczne życie w dorosłości. Im więcej satwy, tym więcej oksytocyny. Dzieciństwo oparte na braku akceptacji i uwagi wyznacza drogę do niespełnienia w dorosłości – uzależnienie od mechanizmu nagrody, niezaspokojona potrzeba miłości i niezdolność do kochania.
Choć może to brzmieć jak wyrok, Ajurwedę stworzono właśnie po to, by uwolnić się od zależności, od zewnętrznych stymulacji, by być szczęśliwym. Nieliczni z nas mieli tyle szczęścia, by przeżyć dzieciństwo wolni od stresu i większość z nas musiała dorastać z wieloma lekcjami do odrobienia. Ajurweda stosuje rozliczne techniki, w tym jogę, terapię oddechem, medytację oraz zdrowy styl życia, aby skłonić układ nerwowy do porzucenia mechanizmów obronnych z dzieciństwa. Możemy nauczyć się odsłaniać i uwierzyć, że lepiej być nieopancerzonym sobą, być kochanym i zainteresowanym innymi, niż przejmować się tylko sobą.
Satwa jest wtedy, gdy umysł nie ma potrzeby zapewniania ochrony; masz swobodę bycia w pełni sobą. Radżas jest pierwszą próbą umysłu, aby się bronić i oferować stymulację zmysłów dla zapewnienia tymczasowego stanu satysfakcji. Tamas to bardziej agresywne, emocjonalne działanie dla zapewnienia bezpieczeństwa.
Satwa: Jeśli twój emocjonalny typ jest dominująco satwiczny, wówczas życie jest dobre. Pamiętaj, że każdy może stopniowo opanować swoje radżasowe i tamasowe cechy, jeśli takowe istnieją. Jeżeli twój stan to 100% satwy, to jest to osiągnięcie godne świętych, a niekoniecznie życiowy cel.
Radżas: Nadmiar radżasu wskazuje na ryzyko wypalenia bądź pogoń za miłością i zadowoleniem za pomocą działań, które nigdy nie dostarczają tego, czego prawdziwie poszukujesz.
Tamas: Nadmiar tamasu przeważnie oznacza, że otoczyłeś się ochronnym kokonem, a twój umysł upewnił cię w przekonaniu, że to jest najbezpieczniejsze miejsce, w którym możesz się znaleźć.
Gdy już poznasz swój emocjonalny typ, możesz użyć tej wiedzy, by zacząć oddalać się od cech tamasowych i radżasowych i podążać ku satwie.
Ruszenie naprzód
Choć bolączki związane z niezdolnością do koncentracji lub słabą pamięcią mogą być wywołane przez różne czynniki natury fizycznej i biochemicznej, to równie dobrze mogą być efektem mechanizmów obronnych umysłu, które można zmienić. Nasz umysł częstokroć używa tych mechanizmów i przyćmiewa jasność myślenia, zdolność zapamiętywania, a nawet przebaczenia drugiej osobie, ponieważ stworzył iluzję, w której jesteś bezpieczniejszy nie posiadając klarowności myśli lub zdolności przebaczania.
Twoim zadaniem – jeśli zgodzisz się go podjąć – jest uzmysłowić sobie, jak w imię zachowania bezpieczeństwa twój umysł ukrył doświadczenia prawdziwej radości, szczęścia i wiary we własną moc. Najwyższy czas podjąć ryzyko przeżywania życia w pełni, pozbywając się cech, które już ci nie służą – jedna po drugiej.
